آیا حافظهی تاریخیِ همدان پاک خواهد شد؟
■ دیدگاه‌های موافقان و مخالفانِ طرح پیاده‌راه‌سازی میدان مرکزی همدان درحالی‌که مدیرکل میراث فرهنگی استان همدان می‌گوید آن اداره با کلیت طرح پیاده‌راه‌سازی میدان مرکزی همدان (که امروز میدان امام خمینی نامیده می‌شود) موافق است، هنرمندان و دوستداران میراث فرهنگیِ همدان این طرح را «پروژه‌ای در راستای پاک کردنِ حافظهی تاریخی همدان» می‌دانند. در طول دست‌کم پنج سال گذشته با تخریب‌هایی که در محوطه‌های تاریخی همچون باغ/عمارتِ «بدیع الحکما»، «ذوالریاستین» و «جواهری» انجام گرفت و حتی مرکز رینگ تاریخی همدان (که در پشت محوطه هگمتانه قرار داشت) به ایستگاه تاکسی تبدیل شد، هشدارها و اعتراض‌های بسیاری از سوی هنرمندان و دوستداران میراث فرهنگی همدان به مسئولان و متولیانِ شهری شد، که این اعتراض‌ها تا اندازه‌ای نیز موفق بودند. اما این بار اعتراض‌ها به طرح مرکز تاریخی همدان یعنی میدان امام خمینی (ره) برمی‌گردد، طرحی که قرار است شش خیابان منتهی به میدان امام خمینی(ره) شهر همدان را که به صورت پازل‌هایی از یک چیدمان شهری هستند را در قالب پیاده‌راه تبدیل کند و بنابراین باید طرح‌های معماری در این میدان را که مهمترین آن طرح شمسه است از این میدان تاریخی به عنوان بخشی از تاریخ معماری و شهرسازی ایران و حافظه تاریخی شهر همدان پاک کند. با کلیک بر روی تصویر، مطلبی دیگر، مرتبط با موضوع در دسترس شما خواهد بود. با آغاز این پروژه در ۱۷ مرداد، امیر شهاب رضویان، کارگردان و مستندساز همدانی در نامه‌ای خطاب به مسئولان شهری همدان نسبت به این وضعیت اعتراض کرد و نوشت: «از شورای شهر می‌خواهم به جای دست بردن در نقشه کلی سطح میدان مرکزی همدان، فقط به ترمیم و سنگفرش کردن بخش آسفالت آن اقدام کنند. براساس نقشه جدید، همه‌ی نقشه قدیمیِ آن که بخشی از هویت تاریخی میدان است از بین می‌رود و علاوه‌بر آن، طرح شمسه که در معماری ایرانی نمادی از ذات حق است و در سقف‌ها و گنبدها کار می‌شده، به طرحی زمینی و زیرپای رهگذران مبدل می‌شود که در شان این کهن الگوی ارزشمند نیست و در تاریخ معماری و شهرسازی اسلامی نیز هیچ موقع در کف و زیر پا به کار برده نشده است.» ۱۴ روز بعد یعنی در روز منسوب به «شهر همدان» این بار گروهی از هنرمندان و فرهنگ‌دوستان همدانی یا اصالتا متعلق به استان همدان در نامه‌ای به مسوولان شهرداری، استانداری، اداره میراث فرهنگی و گردشگری و شورای شهر همدان درخواست بازنگری و تصحیح نقشه و عملیات عمرانی نقشه‌ی این میدان تاریخی را کرده و اعلام کردند؛«برجسته‌ترین معماران و طراحان ایران و جهان به طراحی چنین میدانی با چنین مقیاس و عظمت، تاریخ و ویژگی‌های کالبدی علاقمند هستند و با تخریب‌های صورت گرفته، این فرصت به مرور از دست می‌رود.» این اعتراض‌ها در حالی مطرح می‌شوند که علی مالمیر، مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان به ایسنا تاکید می‌کند این اداره کل موافق طرح اجرائی شدن پیاده راه برای این میدان تاریخی است. وی می‌گوید: اداره کل میراث فرهنگی استان همدان اساسا با موضوع پیاده‌راه‌سازی میدان امام خمینی (ره) و خیابان اکباتان به دلیل تاثیر مثبتی که بر گردشگری استان دارد و به عنوان یک مسیرگردشگری که از بین جاذبه‌های متعددی در سطح شهر همدان عبور می‌کند، موافق است چون معتقد است این طرح می‌تواند به احیاء و استفاده‌ی بیشتر از بناهای تاریخی که به خصوص در بافت بازار وجود دارد، کمک کند. مالمیر با بیان این‌که این طرح می‌تواند مزیتی را ایجاد کند که کاربری بناهای محدوده میدان امام تناسب بیشتری داشته باشند و توجه به بخش گردشگری بیشتر شود، ادامه می‌دهد: ما موافق این طرح هستیم و کلیت موضوع پیاده‌راه سازی میدان امام خمینی (ره) همدان را حمایت می‌کنیم و به آن اعتقاد داریم. او با بیان این‌که در مراحل اولیه‌ی اجرائی شدن پروژه، از میراث فرهنگی استعلام گرفته نشده بود، بیان می‌کند: پروژه پیاده‌سازی شش خیابان منتهی به میدان امام خمینی (ره) در رینگ اول همدان، از حدود ۱۰ سال پیش مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی را دارد، بنابراین زمانی که کلیت موضوع مطرح شده حتما در جلسات مختلف نمایندگان میراث فرهنگی حضور داشته‌اند. با کلیک بر روی تصویر، مطلبی دیگر، مرتبط با موضوع در دسترس شما خواهد بود. وی درادامه به این نکته اشاره می‌کند که مدیریت شهری همدان موظف بود قبل از آغاز اجرائی کردن این پروژه طرح را به میراث می‌دادند تا ما نیز اظهار نظر کنیم و می‌گوید: قبل از استعلام از میراث فرهنگی کار را آغاز کرده بودند با این بینش که ما نظر مثبت درباره‌ی پروژه پیاده راه‌سازی داریم، بنابراین ما تاکید کردیم که باید قبل از آن طرح را می فرستادند که خوشبختانه این کار انجام شد. او بیان می‌کند: تاکید کردیم که باید هماهنگی‌هایی را دوستان در شهرداری با حوزه میراث به لحاظ این که بافت و میدان امام خمینی (ره) در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، داشته باشند، تا در حد امکان اقدامات با این محوطه تناسب داشته باشند و بتوان با شرایط تاریخی میدان و طرحی که طراحی شده آن را اصلاح کرد. مالمیر ادامه می‌دهد: در واقع نیاز به نقطه نظرات حوزه میراث‌فرهنگی متناسب با میدان تاریخی امام به عنوان یک میدان ارزشمند که در حدود سال ۱۳۰۹ ساخت آن آغاز شده، وجود داشت تا تناسبات آن اجرائی شود و شرایطی که در گذشته داشته و جایگاهی که در ذهن مردم دارد، حفظ شود. مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان با بیان این‌که دوستان نخست کنده‌کاری در محوطه را انجام دادند، سپس طرح را به شورای فنی آوردند، می‌افزاید: در این شورا نکاتی که نیاز به اصلاح داشت، انجام و قرار شد طرح اصلاحی بر اساس نقطه نظرات میراث فرهنگی بار دیگر برگردانده شود تا در شورای فنی معاونت میراث بار دیگر مطرح شده و در صورتی که ایرادی نداشته باشد، براساس آن طرح اقدام شود. او تاکید می‌کند: براساس مذاکراتی که با دوستان در شهرداری داشتیم، اصلاحات اساسی که بیشترین خوانش و مطابقت با شرایط دوره‌های قبلی میدان امام خمینی (ره) همدان _این میدان از زمان ساخت تا امروز چندین بار تغییر کرده_ داشته، ایجاد شده و بیشترین تطبیق را با طرح اصلی میدان تا حد امکان خواهد داشت و قرار است در آن چارچوب اصلاح کنند، که به زودی طرح اصلاح شده نیز در شورای فنی اصلاح می‌شود. به گزارش ایسنا، این صحبت‌ها در حالی مطرح می‌شوند که هنرمندان در نامه‌ی خود خطاب به سید مصطفی رسولی، شهردار همدان ۱۵ درخواست مطرح کرده‌اند، درخواست‌هایی درباره‌ی اجرائی شدن طرح جدید میدان امام خمینی (ره)؛ مانند «ارائه هر طرح و برنامه‌ای که بافت معماری و شهرسازی میدان امام (ره) همدان را متاثر از خود کند و تحت تاثیر قرار دهد نادرست و غیرقانونی است.»، « هرگونه تغییر در بافت و کف میدان امام همدان باید با تاریخ و هویت معماری و شهرسازی همدان همگون و همگام باشد.»، « در حوزه عمل شهرسازی، انجام مطالعات ترافیکی و شبیه‌سازی ترافیکی یکپارچه در محدوده مرکز شهر همدان آن‌قدر ضروری به نظر می‌رسد که می‌توان آن‌را پاشنه آَشیل طرح پیاده‌راه‌سازی میدان و الگوی ترافیکی جدید آن قلمدادکرد.»، « پیرو جلسه حضوری با حضور مسئولین ذیربط، لازم بود از میراث فرهنگی همدان نیز به عنوان سازمانی که وظیفه‌ی مواظبت از بناهای تاریخی شهر را دارد دعوت می‌شد تا جایگاه وظایف آن‌ها خاطرنشان شده و اخبار اقدامات ایشان درحفظ و نگهداری تاریخ این شهر مهم، شنیده شود» و « دغدغه‌ی هنرمندان و فرهنگ‌دوستان همدان این است که تلاش شود این میدان با فرم اصیل خود باقی بماند و برای همدانی‌ها و گردشگران احساس آن میدان قدیمی را زنده کند.» حتی هنرمندان در بخش پایانی نامه‌ی خود به این نکته نیز اشاره کرده‌اند؛ «طرح ارائه شده حاصل زحمت یک طراح است که به دلیل تعجیل مسوولان در ارائه یک طرح واجرای سریع آن، به کیفیت لازم نرسیده و در اینجا آنچه زیر سوال است توان طراح نیست، بلکه فرآیند مدیریتی‌ای است که بدون برگزاری مسابقه و فراخوان، دست به تغییری این چنین بزرگ در یک اثر مهم ملی می‌زند.» با کلیک بر روی هر یک از تصویرها، مطلبی دیگر، مرتبط با موضوع در دسترس شما خواهد بود.ـ در همین زمینه : ■ هنرمندان در روز همدان هشدار دادند : حافظه تاریخی همدان در حال پاک شدن است
|
